Z rekursami Ignacego i Henryka Bergmannów w sprawie zamknięcia domów prostytucji.
Wysokie c.k. Namiestnictwo!
Istniejące od lat kilku w Białej przy ulicy Vorstadtgasse dwa domu prostytucji, utrzymywane przez braci Ignacego i Henryka Bergmannów nastręczały mieszkańcom tej ulicy ustawiczny powód do skarg na zgorszenie, jakie dają prostytutki, dopuszczając się publicznie nieprzyzwoitych czynów, co tem bardziej było rażącem, że na ulicy tej mieszka znaczna stosunkowo ilość dzieci i w ogóle osób niedorosłych ze sfery ludności robotniczej. Wnoszone skargi zniewalały tak mego poprzednika jak i mnie do wzywania Magistratu, by zgorszeniu zapobiegł, wezwania te jednak pozostawały bez skutku. Nie widząc innego środka do ostatecznego usunięcia złego odniosłem się w tej sprawie do Wydziału powiatowego i zgodnie z wnioskiem tegoż Wydziału zarządziłem po myśli ustawy gminnej środki zaradcze, a mianowicie, zamknięcie obydwóch domów rozpusty. Przeciw temu zarządzeniu gmina miasta Białej nie wniosła żadnego rekursu i zarządzenie to stało się właściwie już prawomocnem. Wnieśli atoli rekursa obydwaj Bergmanni chociaż nie mają ku temu kompetencyi, bo przedsiębiorstwo ich jest tylko policyjnie tolerowanem i nie rozchodzi się tu o jakieś prawo, któregoby w drodze instancyj bronić mogli - ile to rekursa przedkładam w załączeniu przy dołączeniu wszystkich aktów przedmiotowych do dalszego wysokiego zarządzenia.
Biała dnia 2 Października 1896
Ck. Starosta
- - -
Wydział Rady Powiatowej Bialskiej
Odezwa!
Do Świetnego c.k. Starostwa w Białej
Zwracając akt nadesłany nam cenną odezwą z dnia 13 listopada 1895 a dotyczące usunięcia domów rozpusty z przedmieścia obok restauracyi Franciszki Weichowej donosimy uprzejmie, iż ze względów moralności Wydział powiatowy może tylko jak najusilniej poprzeć żądanie mieszkańców tegóż przedmieścia.
Biała dnia 20 listopada 1895
Wice Prezes - Hamerlak
- - -
Namiestnictwo Galicyjskie we Lwowie
Do Pana ck. Starosty w Białej
Rozporządzeniem z dnia 27 listopada 1895 wydanem w porozumieniu z tamtejszym Wydziałem powiatowym do Magistratu miasta Białej, zarządził Pan ck. Starosta by dwa domy prostytucyjne utrzymywane przez braci Ignacego i Henryka Bergmannów przy ulicy Vorstadtgasse w Białej ze względu na obyczajność publiczną stamtąd usunięte i na inną mniej uczęszczaną i nie tyle ożywioną ulicę przeniesione zostały. Gdy zaś zarządzenie to pomimo kilkakrotnych ponagleń wykonane nie zostało nakazał Pan ck. Starosta rozporządzeniem z dnia 12 maja 1896 przymusowe zamknięcie rzeczonych domów prostytucyjnych i polecił Magistratowi wykonanie tego nakazu. Wskutek rekursu Ignacego i Henryka Bergmannów wniesionych przeciw temu ostatniemu rozporządzeniu ck. Namiestnictwa uchyla z urzędu oba powyższe rozporządzenia Pana ck. Starosty z dnia 27 listopada 1895 i 12 maja 1896. Dla braku prawnej podstawy. Zarządzenia te przedstawiają się bowiem jako środki zaradcze wydane na zasadzie par.110 ustawy gminnej z dnia 13 marca 1889, Dz.Ustaw Kajowych Nr. 24, według którego także środki zaradcze może polityczna Władza powiatowa zarządzić wtedy jeśli rada miejska zaniedbuje, albo wzbrania się dopełnić obowiązków w moc ustaw na gminie ciążących.
Z przedłożonych aktów okazuje się jednak, że w sprawie usunięcia domów prostytucyjnych z ulicy Vorstadtgasse nie odniósł się Pan ck. Starosta wcale do rady miejskiej w Białej tudzież, że przed wydaniem powyższych zarządzeń sprawa rzeczona nie była ogółem przedmiotem obrad rady miejskiej, zaczem brakowało ustawowej podstawy do wydania tych zarządzeń. Załączniki sprawozdania z dnia 15 marca 1897 zwraca się Panu ck. Staroście do dalszego zarządzenia z uwagą że rzeczą Pana ck. Starosty będzie w sprawie, o której mowa odnieść się przedewszystkiem do rady miejskiej o zaradzenie złemu a dopiero w razie odmownej uchwały tej rady poczynić w porozumieniu z Wydziałem Powiatowym zarządzenia po myśli par 110 ustawy gminnej z r 1889.
Lwów dnia 4 kwietnia 1897.
- - -
źródło: Archiwum Państwowe w Bielsku-Białej, zespół: C.K.Starostwo w Białej, sygn. 104
