O mnie

fot. © Małgorzata Koniorczyk

Urodziłem się 7 maja 1973 r. w Szamotułach koło Poznania. Wychowywałem się od 3 roku życia w Skoczowie. Potem mieszkałem w centrum Bielska-Białej następnie kilkanaście lat w Jaworzu (na Śląsku Cieszyńskim) a obecnie w Grodźcu Śląskim. 

Pracowałem w szkołach, na uniwersytecie, w agencji ubezpieczeniowej, w spółkach budowlanych, w galerii sztuki współczesnej, w muzeum, ponad 10 lat miałem własną firmę. W Muzeum Historycznym w Bielsku-Białej pracowałem do maja 2019 roku. Obecnie moim pracodawcą jest Fundacja Ustronianka którą kieruję i która zajmuje się zamkiem w Grodźcu Śląskim. W 2023 roku zakończyłem remont Zamku w Grodźcu Śląskim. 
 
Moje zainteresowania naukowe skupiają się wokół filozofii religii (głównie judaizm i protestantyzm ewangelikalny - którymi zajmuję się z powodu wychowania oraz traumy) oraz historii Śląska i Wielkopolski (z powodu urodzenia i zamieszkania). Oprócz tego zajmowałem się entomologią a zwłaszcza pszczołami, na granicy Jaworza i Wapienicy w Dolinie Luizy. Ostatnio prowadzę badania dotyczące XVI wieku na Śląsku Cieszyńskim.

W czerwcu 2012 r. obroniłem pracę doktorską na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. 

Lubię spacerologię połączoną z opowiadaniem.

Nie słucham tych, którzy mi mówią jakie poglądy polityczne i religijne są najsłuszniejsze i jedynozbawcze bo się na tym słuchaniu mocno przejechałem. Nie wstydzę się tego, że rozmawiam z każdym, nawet tymi o najbardziej napiętnowanej opinii. 

 
 

Publikacje książkowe:

• Proszyk Jacek, Kachel Jacek (2020). Teatralna Fabryka Sensacji Proszyk & Kachel; wyd. Teatr Polski Bielsko-Biała, 2020, ISBN 978-83-919243-3-4
• Proszyk, Jacek; Szyndler, Artur (2018). The Jewish Cemetery in Oświęcim. History, Symbols, Nature. Oświęcim, Poland: Auschwitz Jewish Center. ISBN 978-83-932853-2-7.
• Proszyk, Jacek (2018). History of the first B’nei B’rith Jewish Humanitarian Association in the Austro-Hungarian Empire. “Austria – Ezra” B’nei B’rith Bielitz (Bielsko) 1889-1938 (PDF). Bielsko-Biala, Poland: Passio Creatio Society. ISBN 978-83-943384-1-1.
• Proszyk, Jacek (2018). Aron Halberstam and Hasidim in Biala (Galicia) (PDF). Bielsko-Biala, Poland: Passio Creatio Society. ISBN 978-83-943384-0-4.
• Proszyk, Jacek (2015). 150 lat Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku (150 years of the Jewish Religious Community in Bielsko). Bielsko-Biala, Poland. ISBN 978-83-942613-2-0.
• Proszyk, Jacek (2014). The history of Jews in Bielsko (Bielitz) and Biala between 17th century and 1939. Liberals, Zionists and Orthodox Jews on the border of Galicia and Austrian Silesia. Jaworze, Poland: Haskala. ISBN 978-83-936155-2-0.
• Proszyk, Jacek (2012). Życie według wartości. Żydowscy liberałowie, ortodoksi i syjoniści w Bielsku-Białej. Jaworze, Poland: Haskala. ISBN 978-83-936155-0-6.
• Proszyk, Jacek (2009). Salomon Joachim Halberstamm bibliofil. Bielsko-Biała, Poland: G.M.Elzewir. ISBN 978-83-917046-5-3.
• Proszyk, Jacek (2002). Cmentarz żydowski w Bielsku-Białej (The Jewish Cemetery in Bielsko-Biala). Bielsko-Biała, Poland: Urząd Miejski w Bielsku-Białej. ISBN 83-908913-1-X.

Wybrane opublikowane artykuły :
 

1. „Rodziny żydowskie ze Skoczowa i okolicy” w: „W cieniu skoczowskiej synagogi” red. dr Janusz Spyra, wyd. Komitet Organizacyjny 100 rocznicy powstania Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Skoczowie, Skoczów 1994, str. 93-115.
2. „Skoczowskie rody: Spitzerowie” w: Kalendarz Skoczowski 1995, wyd. Muzeum im.G.Morcinka w Skoczowie, Skoczów 1994, str. 72-73.
3. „Zarys historii rodziny Heimanna Urbacha” w: Eliezer Urbach, Edith S. Weigand „Wyrwany z piekieł” Wydawnictwo Sofer Kraków 1997
4. „Skoczowskie rody: Metzendorfowie i Kornblumowie” w: Kalendarz Skoczowski 1998, wyd. Muzeum im.G.Morcinka w Skoczowie, Skoczów 1997
5. „Rodziny żydowskie ze Skoczowa i okolicy” w: „Materiały z seminarium poświęconego tematyce żydowskiej” wyd. LO Towarzystwa Szkolnego im. M.Reja w Bielsku-Białej 1998
6. „Jewish families from Skoczów and from the Skoczów area”, w: „In the shadow of Skoczów synagogue” red. dr Janusz Spyra, wyd. Jewish Religious Community in Bielsko-Biala, Bielsko-Biała 1998, str. 116-144, ISBN 83-911161-0-7
7. „List of tombstones on Jewish Cemetery in Skoczów- Wilamowice, Poland”, w: „In the shadow of Skoczów synagogue” red. dr Janusz Spyra, wyd. Jewish Religious Community in Bielsko-Biala, Bielsko-Biała 1998, str. 145-146, ISBN 83-911161-0-7
8. „Skoczowskie rody: Lindnerowie i Schanzerowie” w: Kalendarz Skoczowski 1999, wyd. Muzeum im.G.Morcinka w Skoczowie, Skoczów 1998
9. „Cmentarz żydowski w Wilamowicach koło Skoczowa” w: Kalendarz Skoczowski 2000, wyd. Muzeum im.G.Morcinka w Skoczowie, Skoczów 1999
10. „A History of Jewish Social Welfare in Bielsko 1860-1939” w: „Jews in Silesia” red. Marcin Wodziński, Janusz Spyra, wyd. Księgarnia Akademicka Kraków 2001
11. „Monety ze skoczowskiej mennicy z XVI-XVII w.” w: Kalendarz Skoczowski 2002, wyd. Muzeum im.G.Morcinka w Skoczowie, Skoczów 2001
12. „Dějiny židovské dobročinnosti v Bielsku v letech 1860-1939” w: „Židé ve Slezsku. Studie k dějinám Židů ve Slezsku” red. Marcin Wodziński, Janusz Spyra, wyd. Muzeum Tesinska 2001
13. „Powstanie Szkoły Rolniczej w Międzyświeciu i zarys jej historii do 1939 roku” w: 80 lat Szkoły Rolniczej w Międzyświeciu, Międzyświeć 2002
14. „Dzieje społeczności żydowskiej w polskiej części dzisiejszego Euroregionu Beskidy” w: Sprawy narodowościowe w Euroregionie Beskidy, Bielsko-Biała 2005, wyd. Wyższa Szkoła Administracji, Bielsko-Biała, str. 59-64 ISBN 83-60430-15-2
15. „Kościół zielonoświątkowy w Ustroniu – historia i współczesność” w: „Kalendarz Ustroński” Ustroń 2005, str. 71-75, ISSN 1506-848X
16. „Biblijna symbolika eschatologiczna na XVII i XVIII-wiecznych nagrobkach z cmentarza ewangelickiego we Wschowie” oraz „Rola kobiety w służbie kościelnej i rodzinie w środowisku zielonoświątkowym” w: „Doskonałość. Zbawienie. Rodzina. Z badań nad protestantyzmem” red. Zbigniew Pasek, wyd. WiR Partner Kraków 2005
17. „Obrządek pogrzebowy w tradycji żydowskiej. Pochówki zwłok, świętych ksiąg i przedmiotów kultu religijnego” w: „Nekropolie, Kirkuty, Cmentarze” wyd. Stowarzyszenie Czas Przestrzeń Tożsamość, Szczecin 2005
18. „Żydowskie Stowarzyszenie Humanitarne B'nei B'rith "Austria - Ezra" w Bielsku (1889-1938)”, w: Studia Judaica 12: 2009 nr 1-2(23-24), s. 167-206.
19. „Salomon Joachim Halberstamm (1832-1900)”, w: Studia Judaica 13: 2010 nr 1(25), s. 101-110.
20. „Austria – Ezra B’nei B’rith Jewish Humanitarian Association In Bielsko (Bielitz) (1889-1938)”, w: Studia Judaica 13: 2010 nr 2(26), s. 253-291.
21. „Społeczeństwo, Bielsko w niepodległej Polsce 1918-1939”, w: Bielsko-Biała, Monografia Miasta, red. Idzi Panic, Ryszard Kaczmarek, tom IV, Bielsko-Biała w latach 1918-2009, Bielsko-Biała 2010, s. 77-89, ISBN 978-83-60136-46-1
22. „Polityka narodowościowa i rasowa. II wojna światowa 1939-1945”, w: Bielsko-Biała, Monografia Miasta, red. Idzi Panic, Ryszard Kaczmarek, tom IV, Bielsko-Biała w latach 1918-2009, Bielsko-Biała 2010, s. 375-385, ISBN 978-83-60136-46-1
23. „O przyjaźni Witkacego z Kazimierą i Stanisławem Alberti”, w: Witkacy: bliski czy daleki? Materiały z międzynarodowej konferencji z okazji 70. rocznicy śmierci Stanisława Ignacego Witkiewicza, Słupsk, red. prof. Janusz Degler, Słupsk, 2013
24. Tschechowitz I - Bombensucherkommando (Oddział poszukiwaczy bomb w Czechowicach) 
25. Zagłada Żydów z Bielska i Białej - zarys tematu, w: Bielsko i Biała podczas II wojny światowej - wybrane aspekty, red. Maciej Bujakowski, Grzegorz Madej, Bielsko-Biała, 2019, s.56-68, ISBN 978-83-66424-00-5
26. Stosunki polsko-żydowskie podczas II wojny światowej w powiecie bielskim. Problemy badawcze [w:] Studia nad Totalitaryzmami i Wiekiem XX / Totalitarian and 20th Century Studies, Tom 3 / Vol. 3 2019, red. Wojciech Kozłowski, wyd. Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego 2019, ISSN 2545-241X, s. 30-47
27. Der Zeitkontext des kulturellen und religiösen Lebens Viktor Ullmanns / Kontekst náboženského a kulturního života Viktora Ullmanna, w: Ullmanowské slavnosti 2020 / Ullmann-Feierlichkeiten, Český Těšín - Cieszyn, wyd. Městská knihovna Český Těšín 2020, ISBN 978-80-907671-2-6 
28. Kilka uwag dotyczących historii grodzieckiego zamku, w: Grodziec i jego mieszkańcy, wyd. Macierz Ziemi Cieszyńskiej Towarzystwo Miłośników Regionu Koło w Grodźcu, Grodziec 2020, ISBN 978-83-88271-62-8, s. 151-156

Ważniejsze prace badawcze J.Proszyka wykorzystane w publikacjach innych autorów:
 

1. „Żydzi w Bielsku, Białej i okolicy” red. Jerzy Polak, Janusz Spyra, wyd. Muzeum Okręgowe w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 1996 [w książce opublikowałem dwanaście wspomnień i wywiadów, które nagrałem w latach 1994-1995 z bielskimi Żydami odwiedzającymi swoje rodzinne miasto]
2. Leś Ewa „Zarys historii dobroczynności i filantropii w Polsce” wyd. Prószyński i S-ka Warszawa 2001 [praca habilitacyjna pani prof. Ewy Leś z Uniwersytetu Warszawskiego, która korzystała z mojej pracy magisterskiej, pracę wymienia w bibliografii]
3. Krystyna Winecka – Irena Wilder „Od Stanisławowa do Australii” Cieszyn 2000 [opracowałem historię gminy żydowskiej w Ustroniu oraz genealogię rodziny Windholz] – fragmenty książki publikowała w latach 1997 i 1998 paryska „Kultura”
4. Peter Ernst, Hans Christian Luschutzky „Leonard Bloomfield. Leben und Werk” wyd. Edition Praesens Wien 2002 [opracowałem genealogię rodziny Blumenfeld]
5. Lucyna Filip „Żydzi w Oświęcimiu 1918-1941” wyd. Scientia Oświęcim 2003 [opublikowano mój spis inwentaryzacyjny nagrobków zachowanych na cmentarzu żydowskim w Oświęcimiu]
6. Ewa Kuryluk „Goldi” wyd. Twój Styl Warszawa 2004 [opracowałem historię rodzin Kohany i Gleich z Białej] – książka nominowana do nagrody NIKE

 
Inna działalność:
 

1. 2002 – brałem udział w przepisywaniu fragmentów z oryginału Biblii Brzeskiej z 1563 roku w związku z jej ponownym wydaniem. W 2002 roku wydrukowano przepisane dzieło.
2. 1992-2011 – na zlecenie konserwatorów zabytków oraz żydowskich ziomkostw wykonałem inwentaryzacje cmentarzy żydowskich w miejscowościach: Bielsko-Biała, Bircza, Cieszyn, Frysztak, Jasło, Kolbuszowa, Krosno, Nowy Sącz, Oświęcim, Sieniawa, Skoczów-Wilamowice, Tyrawa Wołoska, Ulanów, Wschowa, Żywiec-Zabłocie.
3. Grant promotorski: 0806/B/H03/2010/38 Tytuł projektu: Pomiędzy ortodoksją, haskalą a syjonizmem. Przemiany społeczne i religijne w żydowskich gminach wyznaniowych w Bielsku i Białej Krakowskiej w latach 1918-1939. Uniwersytet Jagielloński; Wydział Filozoficzny, kierownik projektu: prof. dr hab. Krzysztof Pilarczyk, 2010-2012. Projekt realizowany na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie i Narodowej Bibliotece w Jerozolimie
4. Od 2007 r. W Teatrze Polskim w Bielsku-Białej prowadzę parateatralne spotkania związane z historią Bielska-Białej. Cykl został nominowany do nagrody Ikar 2010
5. Za zasługi w ratowaniu zabytków w 1998 r. odznaczony przez wojewodę odznaką „Za zasługi dla województwa bielskiego”.
6. 2016, Przyznanie nagrody im. Marii and Łukasza Hirszowiczów - Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie

Fabryka Sensacji Proszyk i S-ka - Teatr Polski w Bielsku-Białej (Mała scena)

• 5 październik 2020 - „Źli" przedwojennego Bielska i Białej
• marzec 2020 - Teatralna Fabryka Sensacji Proszyk & Kachel na 130 lecie Teatru Polskiego w Bielsku-Białej
• 22 czerwca 2013 i 23 czerwca 2013 Po spektaklu pt. "CESARZ AMERYKI" specjalne skrócone wydanie Fabryki Sensacji pt. "C.K. Starostwo w Białej a emigracja galicyjska do Ameryki przed I wojną światową" 
• 7.maja.2013 "Nasza kuchnia" - powtórka
• 18.kwietnia.2013 "C.K. Starostwo w Białej a emigracja galicyjska do Ameryki przed I wojną światową" 
• 20.marca.2013 "Nasza kuchnia" czyli przepisy i pomysły kulinarne z dawnego Bielska, Białej i okolic oraz gotowanie na scenie. 
• 14.XII.2012   Bielsko w 1945 r.
• 17.X.2012     Bielsko w 1945 r.
• 14.VI.2012    Izraelickie kazania porządne
• 25.IV.2012    Izraelickie kazania porządne.
• 26.X.2011     Bielskie nekropolie.
• 8.VI.2011      Kłopot z narodem.
• 11.IV.2011    Bulhakov and Jeruszalaim is dead.
• 28.III.2011    Duch teatru.
• 23.II.2011     Witkacy w Bielsku-Białej
• 24.I.2011      Duch teatru.
• 13.XII.2010  Duch teatru.
• 22.XI.2010   Duch teatru.
• 17.XI.2010   Jubileusz Teatru Polskiego
• 6.X.2010      Jubileusz Teatru Polskiego
• 22.IX.2010   Bielskie ślady w Izraelu.
• 1.VI.2010     Bielscy sprawiedliwi.
• 11.V.2010    Bielskie ślady w Izraelu.
• 9.III.2010     Bielscy sprawiedliwi.
• 9.II.2010     Historie kryminalne
• 23.XI.2009  Eduard Pant - zwycięzca po latach.
• 30.IV.2009  Sen nocy bielskiej.
• 29.IV.2009  Historie kryminalne.
• 25.II.2009   Sen nocy bielskiej.
• 10.II.2009   Kazimiera Alberti.
• 12.I.2009    Kazimiera Alberti.
• 5.I.2009      Kazimiera Alberti.
• 18.XII.2008 Bielskie Love Story.
• 2.XII.2008   Z dziejów filantropii i dobroczynności.
• 18.XI.2008  Przedwojenne Bielsko na taśmie filmowej.
• 6.XI.2008    Z dziejów filantropii i dobroczynności.
• 17.X.2008   Sen nocy bielskiej.
• 10.X.2008   Przedwojenne Bielsko na taśmie filmowej.
• 30.IX.2008  Przedwojenne Bielsko na taśmie filmowej.
• 29.IV.2008  Bielskie Love Story.
• 18.III.2008  Dwóch Halberstamów.
• 27.II.2008   Wojenne historie.
• 29.I.2008    Wojenne historie.
• 23.I.2008    Bielskie Love Story.
• 6.XII.2007   Bielskie Love Story.
• 23.XI.2007  Morderstwo na placu Smolki.
• 26.X.2007   Morderstwo na placu Smolki.
• 19.IX.2007  Spacer po cmentarzu żydowskim, śladami bohaterów "Testamentu Teodora Sixta".